• Rezultati Niso Bili Najdeni

CEL I ZAKRES PRACY

2. Część doświadczalna

2.5 Obszar badawczy

Badania wykonywane na potrzeby niniejszej rozprawy doktorskiej były prowadzone w okresie od października 2015 do października 2018 roku. Przez pierwsze 3 miesiące prowadzono intensywne badania pilotażowe, mające na celu opracowanie procedur pobierania, przygotowania próbek oraz ich analizy z wykorzystaniem poszczególnych technik analitycznych.

Warunkiem obligatoryjnym umożliwiającym przeprowadzenie badań było uzyskanie pozytywnej opinii Niezależnej Komisji Bioetycznej ds. Badań Naukowych przy Gdańskim Uniwersytecie Medycznym. Wydano zgodę do wniosku o numerze NKBBN/412/2015-2016.

Warunkiem koniecznym było uzyskanie pisemnej aprobaty dyrekcji placówek, w których pobierano próbki i włączano pielęgniarki do grupy badanej. Kolejnym krokiem było otrzymanie pisemnego pozwolenia kierowników poszczególnych katedr, klinik i oddziałów na prowadzenie pomiarów na terenie ich jednostek. W dalszej kolejności, pielęgniarka oddziałowa (przełożona pielęgniarek/pielęgniarka koordynująca) była ustnie informowana o zakresie prowadzonych badań oraz ustalano ich harmonogram, a także przekazywano zalecenia dotyczące zapewnienia warunków wykonywania poszczególnych pomiarów.

Badania prowadzono zgodnie z schematem przedstawionym na Rysunku 13.

Na podstawie kryteriów włączenia i wyłączenia kwalifikowano pielęgniarki do grupy badanej.

Osoby pozytywnie zakwalifikowane musiały wyrazić dobrowolną zgodę na udział w badaniu (wzór zgody znajduje się w Załączniku 4). Następnie respondenci byli informowani o sposobie wypełniania 3 kwestionariuszy ankiety oraz otrzymywali 2 sterylne pojemniki na mocz (pozyskiwany w odstępie min. 1 dnia, max. 30 dób). Materiał biologiczny analizowano pod kątem obecności wybranych cytostatyków oraz badano jego toksyczność wobec bakterii Vibrio fischeri. Równolegle, w tych samych jednostkach, w których prowadzano badania kwestionariuszowe, dwukrotnie pobierano próbki powietrza wewnętrznego i zewnętrznego, kurzu, pyłu zawieszonego (o większej i mniejszej średnicy cząstek). Z pielęgniarką oddziałową ustalano harmonogram badań oraz na podstawie wywiadu wybierano pomieszczenia oraz określano miejsca, w których dwukrotnie umieszczano sprzęt umożliwiający pobór próbek. W jednostkach Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ) oraz w oddziałach zajmujących się opieką w warunkach ambulatoryjnych były to następujące pomieszczenia:

• pokój socjalny (pobierano powietrze wewnętrzne)

• sala zabiegowa (pobierano powietrze wewnętrzne, kurz, pył zawieszony).

Rys. 13. Schemat prowadzenia badań

Natomiast w oddziałach szpitalnych badania prowadzono w następujących pomieszczeniach:

• pokój socjalny (pobierano powietrze wewnętrzne)

• sala zabiegowa (pobierano powietrze wewnętrzne, kurz, pył zawieszony)

• sala pacjentów (pobierano powietrze wewnętrzne)

W wybranych przypadkach próbki powietrza pobierano również w pokoju przygotowawczym oraz w izolatce (jeżeli takie pomieszczenia występowały w danej jednostce). Próbki powietrza zewnętrznego do oznaczeń ftalanów i LZO pobierano (w tym samym dniu) w bezpośrednim sąsiedztwie budynku, w którym prowadzono badania.

2.5.2 Charakterystyka obszaru badawczego

Poniżej w Tabeli 17 zestawiono miejsca, w których pobierano próbki powietrza, pyłu zawieszonego, kurzu oraz podano liczbę pielęgniarek zakwalifikowanych do badania. Pomiary prowadzono na terenie Trójmiasta (województwo pomorskie), w Gdańsku, Gdyni i Sopocie.

Sposób wyboru obszaru badawczego nie był przypadkowy. Jednostki kwalifikowano do dwóch grup badawczych. Pierwszą grupę stanowiły wszystkie placówki na terenie Trójmiasta, które wyraziły chęć udziału w badaniach, oraz w których udzielane są świadczenia w zakresie

wytypowanie jednostek, w których prowadzono badania (szpital, klinika, oddział/POZ)

wybór pomieszczeń pobrania próbek

pobranie pyłu zawieszonego i kurzu

oznaczanie LZO

pobranie 2 próbek powietrza wewnętrznego w każdym z pomieszczeń

oznaczanie LZO

oznaczanie ftalanów

zaklasyfikowanie pielęgniarek do grupy badanej

przeprowadzenie 3 kwestionariuszy

ankiety

pozyskanie 2 próbek moczu

badanie obecności wybranych cytostatyków

oznaczanie toksyczności

ostrej

oraz w warunkach ambulatoryjnych z zakresem skojarzonym). Dodatkowo placówki objęte były Programem Leczenia w Ramach Świadczenia Chemioterapii Niestandardowej. Próbki pobierano głównie na terenie UCK, GUMed, w skład, którego wchodziły niezależne katedry i kliniki znajdujące się w oddzielnych budynkach. Do drugiej grupy włączano jednostki nieonkologiczne (głównie Podstawowej Opiece Zdrowotnej) wybierane w sposób losowy. W Tabeli 17 wprowadzono dodatkowo symbol dla każdego oddziału/pododdziału, który będzie wykorzystywany w części wynikowej i dyskusyjnej pracy, aby ograniczyć wymienianie nazw każdej z jednostek, w której wykonywano badania.

Tabela 17. Wykaz miejsc, w których pobierano próbki powietrza, kurzu, pyłu wraz z liczbą pielęgniarek biorącą udział w badaniu

NAZWA SZPITALA/

PRZYCHODNI

KATEDRA/

KLINIKA

ODDZIAŁ/

PODODDZIAŁ

MIEJSCE POBORU PRÓBEK

LICZBA PIELĘ- GNIAREK BIORĄCA UDZIAŁ

W BADANIU

SYMBOL

Szpital Morski im PCK w Gdyni

(Szpitale Pomorskie Sp. z

o.o.)

-

Oddział Dzienny Chemioterapii

sala pacjentów, pokój socjalny, sala zabiegowa,

pokój przygotowawczy

4 SMODCH

Oddział Onkologii Klinicznej

sala pacjentów, pokój socjalny, sala zabiegowa,

pokój przygotowawczy

7 SMOOK

Centrum Medyczne Dąbrowa- -Dąbrówka w

Gdyni

- - pokój socjalny,

sala zabiegowa 8 POZDD

Centrum Medyczne ,,Sopmed” w

Sopocie

- - pokój socjalny,

sala zabiegowa 4 POZS

Uniwersyteckie Centrum Kliniczne

(UCK) GUMed [Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego]

Katedra i Klinika Chirurgii Onkologicznej

-

sala pacjentów, pokój socjalny, sala zabiegowa

5 UCKKChO

Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i

Onkologii

Oddział Chemioterapii Onkologicznej

sala pacjentów,

sala zabiegowa 5 UCKOChO

Oddział Hematologii

Dziecięcej

sala pacjentów, izolatka, sala zabiegowa,

pokój przygotowawczy

13 UCKOHD

Oddział Szybkiej Diagnostyki z Oddziałem

Dziennym

sala pacjentów, pokój socjalny, sala zabiegowa,

pokój przygotowawczy

5 UCKOSD

Katedra i Klinika Hematologii i Transplantologii

Poradnia Hematologiczna

sala pacjentów,

sala zabiegowa 2 UCKPH

Oddział Hematologii A

sala pacjentów, pokój socjalny, sala zabiegowa

3 UCKOHA

Oddział Hematologii B

sala pacjentów, pokój socjalny, sala zabiegowa

3 UCKOHB

Oddział Transplantacji

sala pacjentów, pokój socjalny, sala zabiegowa,

śluza

6 UCKOT

Centrum Medycyny Rodzinnej

- pokój socjalny,

sala zabiegowa 3 UCKCMR

Katedra i Klinika Onkologii i Radioterapii

Oddział Ginekologii i Radioterapii z Pracownią Brachyterapii

sala pacjentów, pokój socjalny, sala zabiegowa,

pokój administracyjno–

–zabiegowy

1 UCKOGRB

Oddział Onkologii Klinicznej i Radioterapii

sala pacjentów, pokój socjalny, sala zabiegowa

4 UCKOOKR

Wojewódzkie Centrum Onkologii w

Gdańsku (COPERNICUS

Podmiot Leczniczy Sp. z o.o. w Gdańsku)

- -

sala pacjentów 2, sala pacjentów 3, pokój socjalny, sala zabiegowa

3 WCO

Niepubliczny Zakład Opieki

Zdrowotnej (NZOZ) ,,STOGI”

w Gdańsku – Filia Przeróbka

- - pokój socjalny,

sala zabiegowa 2 POZSP

NZOZ ,,Stogi” w

Gdańsku - - pokój socjalny,

sala zabiegowa 13 POZSt

Szpital im.

Mikołaja Kopernika (COPERNICUS

Podmiot Leczniczy Sp. z o.o. w Gdańsku)

Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii,

Hematologii i Żywienia Dzieci

Oddział Gastroenterologii

sala pacjentów, pokój socjalny, sala zabiegowa

2 SMKOG

Oddział Pediatrii sala pacjentów, pokój socjalny, sala zabiegowa

2 SMKOP

Pododdział Żywienia Dzieci

sala pacjentów, pokój socjalny, sala zabiegowa

1 SMKPŻD

Wszystkie analizy zostały wykonane samodzielnie pod kierunkiem prof. dr hab. Lidii Wolskiej w Zakładzie Toksykologii Środowiska, GUMed, który dysponował wszystkimi zastosowanymi technikami laboratoryjnymi i sprzętem analitycznym.

2.5.3 Charakterystyka grupy badanej

W badaniu wykorzystano kwestionariusze ankiet, które przeprowadzono na dwóch grupach pielęgniarek. Pierwszą grupę stanowiły osoby z co najmniej półrocznym stażem pracy na stanowisku pracy pielęgniarki (regulowane Ustawą z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej [Dz.U. 2011 nr 174 poz. 1039 z późn. zm.]), na którym istnieje narażenie na cytostatyki. Analogicznie do drugiej grupy włączane były pielęgniarki, które nie stosują leków cytostatycznych w trakcie wypełniania obowiązków służbowych. Podczas klasyfikacji osób do grupy badanej wykorzystano następujące kryteria włączenia i wyłączenia:

• Kryteria włączenia

➢ co najmniej półroczny staż pracy w narażeniu na cytostatyki (I grupa) oraz bez narażenia na lekki cytostatyczne (II grupa);

➢ wykonywanie zawodu pielęgniarki w myśl przepisów Dz.U. 2011 nr 174 poz. 1039 z późn. zm.;

➢ dobrowolna chęć udziału w badaniach.

• Kryteria wyłączenia

➢ osoby leczone chemioterapeutycznie oraz w aktywnej fazie choroby nowotworowej;

➢ ciąża oraz laktacja;

➢ przewlekłe choroby układu moczowego, w tym nerek;

➢ zaburzenia kory nadnerczy.

Materiał do badań pozyskano łącznie od 96 pielęgniarek, w tym od 62 zatrudnionych w szpitalnych jednostkach onkologicznych, 5 nieonkologicznych oraz od 31 pielęgniarek Podstawowej Opieki Zdrowotnej.