• Rezultati Niso Bili Najdeni

View of Južnoslavjanskaja narodnaja demonologija v balkanskom kontekste<br>Südslawische Volksdämonologie im balkanischen Aspekt</br>

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "View of Južnoslavjanskaja narodnaja demonologija v balkanskom kontekste<br>Südslawische Volksdämonologie im balkanischen Aspekt</br>"

Copied!
12
0
0

Celotno besedilo

(1)

STUDIA MYTHOLOGICA SLAVICAI•1998, 1 1 9-1 3 0 The author describes a complex of specific characteristics of South Slavic demonology

which also appears in other Balkan notions about demons.

#($"," *-, ,&O, O"0,), 0P) * e"0, * 1"O," )O% #,$"c, 1&O*,(c, +)O&-, 1&"[O" *"), 1"O*"c,

&#&+,,%0 1O'O0 *%O"",^ "0% 1&#,* 1,- *-,) O"0,)$") 1"&,[ (0., &+% W.b. , ].. N,)&O* O&.

[1, 2]). N%1,",,%" * &(" v,,)*$") ,1&*",- &+% 1

"0$"0( 1,^ *-, O"0,), 1"ec,%"

0,)&P$"" "O*,- (0., ,1&0"&, ' 1 * &+" [2, . 19]), 1#*-^ 1&"O"c (a"*",,%" '&"& +a"*-,' 0P)$"' -*", * *-,' v,(c(&,%' &Oe-'. v0 P,"

,*- *#0[,%0 *%-*"," 01" 1"eP$"' $"& ^[,*-, O"0,), &%" 0[, ," ,#%*"0%0 “+,#00”. z "&0, 1&0",0 -*",-0 ,&O, O('*, (c(&%, *-1"&*%', +a0 O- 0,)' +,' &Oe, *-*&%', +",,%0 1 &*,",^ ,%0 (,"+,0)

&Oe-0. N0"" "0, ,"c#- ," 1&,0c * *,0," ( 1"eP(

+, 1), &(^ 0"$" .N. ‹*c-,: “O, # **

“” * 1"" +, 0O" 0& 0[" -c * 0, $ , " - ( , c , % " -*",- O%*^- * ( , c , ( ^ 0#(. z **

+% #0"$", 1& ,#" +,' -#%* * 1"" +,) -#%*)

^#: 1 [O0( # +,#0* 0[, +&#*c -#%*%" +a"*,

*%'O-a" # 1&"O"% !,, , *," !, ," -#%, &% +O +%

,"+'O0%0 0,0(00 +,#0*...” [3, . 67].

_- +"" 01,) 1&"O*",- ,*,%' +",,"

^[,*-, “,#s"” 0P) e"c^ "" 1*",- O"0,)"

O&()' +,' ,&O* *%O"0 ,"c )&(11 O"0,* * *"*

,+"" #,$0 O- [O) # ,' $"&, .". 1&"+O^a" * ") '&"&". Y& 0"s,, Pe ($%*^- &#$,%"

1&#,: ,*,- P(,e- O"0,, 0" +,-, (&"[") 1&'[O",". N 0%' +a' $"&' O- +,*-,' &Oe 0[,

1 This article was financially supported by RGNF (grant N 96-40-06034 “Mifologičeskie osnovy slavjanskoj narodnoj kul’tury”).

P!

1

G A!

(2)

+#,$c “” * O - , % ' (1 1&#,( 0" +,-), “ " s '” (["

- 1 0"( +,-), * # O ( s , % ' O"0,*, )O" +" 0" #,0^

#0""1O+,%" O"0,)$"" 1"&,[ (&%" ,"&"O *1&,0^- 1&"O*" *O, 0P)$" “P(,%”); ' & , " " O0, ", 0" ($ 0[, *%O"c '&"&,(^ P(,e^ 0,)' +,*-,' O"0,*, [" *," #*0 ' +, &%, 0"0, $ 1%*"- #0""1O+,%); “& ( ” (^O 11O^ +,*-," !&, !&, %!); O"0,* ( O c + % (+%$, ["," 0P)$"" 1"&,[, 1&"O"-^a" (Oc+( 0O",e); * " O c 0 (^O-O"0,%, * ,*,0 [",) 1, +O^a" *"&'‚""*",,%0 **0 ,,-a" *&"O ^O-0); *   0- 1 & * (O"0,%-0"&*"e%, *%%*^a" &*c); O"0,*, 1&'O-a' O ( s ,"&"a",%' 0O",e"*, (0"&s' &[",e +"&"0",,%' [",a,, 0(+e. p&0"

)2, * +,*-, O"0,)$" "0" 1&"O"-"- O$, (,*"&c,% +&"c,% “” ,"$ % - , " $ , ["

&sa 1 ( ) , ,,"e, - O"0,% + " # , (1"&,Pe-

&#$,%' +"#,"). N O"c,(^ )&(11( ( )&(11%, * *"* &#,%0 1&#O,0) "O(" *%O"c 0P)$"" 1"&,[, *&"0- 1-*",-

&%' *-#, 1&"",,%0 1"&O0 ,&O,) ",O&- (,1&0"&, 1

%' - , *-, 1 % - , 1"&* ,"O"" N") 1 .O.).

Y&"O[",,- Pe- * 1&,e1" 1&0",0 &#,%0 *-,0 v,(c(&,%0 &Oe-0, 1v0( "O(" 1&"O"c, " )&(11% 1"&,["

1 0 ,&",%0 1&#,0 0[, $c “1"eP$" +,0”, .". '&"&,%0 O- ,&O, O"0,) ^[,%' *-, ' +,' "O".

W&"O 1"&"$",,%' )&(11 ",%" O(' - ,+"" &"O *&"$"0%" ,

!,' O"0,%, $ , *-,0 P," 1&"O*-"- *"c0 *[,

$"c, +",,c^ ^[,*-, O"0,) * e"0. p 1&*,

"O*"-0 0"$^- 1"&,[ 1 "&+. - j, - [4, . 18- 20] ()1O*(^a"" * "( (a"* – &*- , ,+&, +"#+&#,- [",a,, 1+,- 1&"*&ac- * [*,%', 1,( ",, &#,%" 1&"O0"%) +#"

," O"0,%, *-#,,%" "0, 1&%*^a0 )&(^ 0",c: "&+.

j, j [4, . 19], +). &O1. %! '& [5, . 304]. N ,"*-,' +,' &Oe-' ,) 1&"[*^- , "*"&" &" - * &(0%,'

*"&*,-', )O" 1O+,% 1"&,[ ,#%*"- Mama-Pădurii “0c "”, Fata-Pădurii

“O"* "”, vîlva-codrului “O(' "” [6, .134].

!"" '&"&,% O- ^[,*-,' *"&*, 0P)$"" 1"&,[,

*-#,,%" *O,%0 $,0 0"0 +,-. X,)$,%

*$,*-,0( !%. (0. [7]) *.-"&+. !%& %? (_["&O1), ^.-"&+. !%&u (N($&,).3 ,)O '#-,0 &" Oe $"- O"0,, 1&'O-a (1",,: +). #, . +"" 1"eP$", O- +,*-,)

&" (+",, * ^[,%' ") &"),' – b"O,, hO1', W&,O[") [*(a , O," #"& ( 0&-) #0"-O&, O, ,"c0 )*0. !)&%

,#%*^ O"0, . (Y&,, _"0&'&, t0+), $"&,)&e% – '%j (p($,

2 Y"&"$-"0%" O"" )&(11% 1O&+, * c" ," &0&*^-.

3 O"c O"" ^[,*-," ,#*,- 0P)$"' 1"&,[" O^- # $,*, (#,,%'

* &+" “b"&% O- v,,)*$") #($",- +,*-,) &"” [8].

(3)

WO&). Y ,&O,%0 1&"O*",-0 v $(O*a" 1-,, &"+(" ["&*, )&#-

#&%c ^O" $, *O%. W'O,%" 1*"&c- P&(^- * "*"&, y&"e, )O" *O-,) O&, * [", 1 ,#%*^ λ2µια, * 0([ – δρ2κος [9, p. 261, 266], ( &(0%, N$, &,c*, (balaur) [10, p.185]; ( +,e"* 1+,c *%1*c *O( # $,*, #**c ' #"0"

1&1%*"- ,)$,0( #0""*O,0( 1"&,[(, +^a"0( * *O"

,#%*"00( kulçedra (kulshedra) [11, s. 162; 12, . 312].

1$,%0, * [" *&"0- 1"eP$"0, O- +,*-,) &"

-*-^- *#O(s,%" O"0,%, &#,+&#" 1* &%' (a"*",, *-" , +a(^ &,( &1&"O"",- * 1&&,*" 1&&O,%' O('* ( ^[,%' *-,.

#*",%" * &#,%' *-,' #,' 1*"&c- #0""-^+*,", "^a"0 * *O"

*'&- *(1^a"0 * 1*%" ,s",- O"&"*",0 [",a,0, s&

&1&&,",% , !,': +). " &, 0. " &!, "&+. " j, ^.-&(0. zmeu, &(0.

zburător [10, &. 183, 192]. YO+,- ,,c +a",^ O"&"*",0 O"*(s0 '&"&, O- )&"$") O"0,$") 1"&,[ δρ2κος [13, . 277]. Y"","

#0"- ( *#^+",, [" "*"&,+)&' " *-#%*^ ,(1","0

#(', 1v0( O- *%#%*,- O[O- *"&s^ +&-O #),,- # " #0"-. ,%"

,"1)O,%" -*",- * +,*-,' &"),' [" 1&1%*^- #0"^, O&,( ( ,"*O00( (a"*(, 1&"O1["c,, * ") +"), (,$[^a"0(, “1[&^a"0(” 1"*%, (&[ * 1". N (c(&,--#%*%'

&Oe-' +,' *-, v #0""1O+,% O"0, ,"1)O% 0"" &#,%"

,#*,-: *.-"&+. , '%j, ^.-*.-"&+. u, ^.-"&+. , u, 0. j, #.- +). ?. h(0%,% 1O+," *"&'‚""*",," (a"* ,#%*^ balaur, +,e%

- kulçedra (kulshedra), )&" 1-c- - λ2µια (#0"0, $ ""0 lamia * #,$",-'

“O"0,-O&,”, “1&[&*% $"*"”, 1"O,"", *"&-,, *-#, +",,-0 O&"*,")&"$") 1&+&# “0”, &1&&,", * ^[,%'

&"),' +,*-,) &"). z0( *&"O,,0( O"0,(, 1 1*"&c-0, 1&*, 1&* O+&% #a,: #0", [" "^a 1 *#O('(

'&,-^a *" " ,"1)O%. o0( 1&1%*"- 1+,c 1&,c O)[O,,% O[Oc * ($" #('. 0"--1&*"-, #0"--^+*, (,"&"O v *+a" O, [" 1"&,[, 0"^a ,"c P(,e), ,#%*^ " j (*.-"&+.), " (+).), " &! (0.) * *"* ")

'&,"c,%0 P(,e-0: +). , ##%'. (&.

“)&,e '#-*",,%' ()O”), &' ( &'% “0"[”). X,)$,%0 P(,e-0 (+&c+ #0""*O,%0 1&*,0, O"0,0 ,"1)O%) *

^[,*-,' &"),', &1[",,%' #1O,"" +", &Oe,, ,-a'- +,*-,0( &"(, 0",, * V"&,)&, #1O, W"&+,

*$, y"&e")*,", +O^, 1 1*"&c-0, ^O, ,O"",,%"

*"&'‚""*",,%0 1+,-0: (!)j&%u&, "%?$, !$, !& (?&) .1. _(' ) $"*" ( O[" [*,)) * *&"0- , 1O" " *(1"

* +&c+( *#O(s,%0 O"0,0, #aa- " (&[ ,"1)O%. N *$, ^[, W"&+ P(,e +&c+% #0""1O+,%0 1'""0 (&[-, O"0,0 +(& ,",c- 1&1%*^- [" $"*"(-#0"^, &[O",,0( #0"--

#a, +%,*",, [",a,%: *.-"&+. " &j! $!&, (_["&O1) " j&!

$!&, ^.-"&+. ! $!&. N "*"&, X+, #*",% 1*"&c- &[O", O""

1"&%s0 s"&c^ ( 1"$", v 0O",e% – drangovi – +O^

(4)

*"&'‚""*",,%0 *#0[,-0 1& 1"&"0"a", 1 *#O('(. N *&"0- ,$,%' +(&c , 1O,0^- # *' &* (&"0-^- * &["," #0""0- O&,0 (“(cs"O&”): +&c+ +%*" ,c [&, $ , "O(^a"" (&

^O ,'O- *&() &#+&,,%" O"&"*c-, &%" &,"0 +% *%&*,%

O&,0 * $"*" &([- +*% [10, s. 163]. YO+,%" ^["% $",c +# "0,

$ #*",% * V"&,)& *$, y"&e")*," 1 &#0 +*" “('*”

0 1O+,%' 1"&,[" #0""0-1&*,0. N ,*)&"$"' 1*"&c-'

*"*(^a" 0P)$"" 1"&,[ ,#%*^- στοιχεEο, ζωτιχ4

”#a, 0"” [14, . 265]. N0"" "0, )&"$. ΣτοιχεEα - v O(' 1"&*v"0",*

(),-, *O%, *#O(', #"0) [9, p. 249-250]. YO v0 "&0,0 1 ( +‚"O,-^- 0%" &#$,%" O('-'&," $,*, &"c, ("*). Yv0(

$","," 1 0"( +,- * ,*)&"$" O"0,), * ^[,*-,, ,"c #&(O,",, 1& – ,"*#0[,. W*-#c #0"--O&, *#O(s, &"O O- +,) &" $"*O,; , 1"O*"c, 1&"[*"- * 1&"O*",-' 0%' &#,%' O"0,' #0""*O,), “O&,*)” +. N0""

"0, 1&O$" *#," *O (#"&, $,, 0&") 0" +,- O"0,*, ,#%*"0%' [", *#O(s,%" (,1&0"&, 0. ?& – [*(a"

* )(+' 0"' &" (a"* [",) 1, &"0-a"- (1c $"*", 1O*O,%" #0"-O&,% 1 "&+. '%j, +). '%., 0., +). ., O&.),

$ 1#*-" 1&"O1[c *#0[,c &[",- * v' 1*"&c-' 1&0*,%' 1&"O*", &()*&" *O% * 1&&O". N#O(s,%" #0", 1&,-a" O[Oc, +^ * *O", 1c^ *O( # $,*. , ( +,' +)& #0" . *-"

$c + (") “+&^'”). Y"&"O O[O"0 . 1("- *,# *%-)*" # 0&- *O(, $+% ,1,c "^ + [15, . 202]. Y &(0%,0 1*"&c-0, balaur 1c" *O( # 0&-, #"0, 1O,-*sc ,*"&' *0"" +0, *%*" "" * *O"

O[O- [10, p. 187] + “,1*^-” *O%, *%*- *0"" ," #0""* [10, p.

182].

N 1*"&c-' +&c+" #a,* "c' ()O #0""*O,%0 *#O(s,%0 O"0,0 1&"+O" '&"&,% O- +,*-,' ,&O,%' 1&"O*", 0* #a% 1&"O"",,) 0", ,O" #"0, &",-, O0, Oe,

$,, O"&"* &,% 0P)$") (a"*. z O"0,%

1&"O*-^- * &#$,%' +': #0", O&,, 1&#s"Os") ",

$"*" 0"^a") ") + “'#-,”, O[, .O. +" 0" * *"&*,-' +,' *-, #,0^ 1&"O*",- O('" )-+ &",-, ") '&,"", 1&'O-a") #0(&*,,) * ",( $"*" #0(&*,, *

*&"0- &"c* ",. #*,- O"0,, 1&*, *-#,% &,"0 *talas#n (*"&-,, *"*(^a") (&"e) &,- * #,$", `",c` [10, p. 229]): *.-

"&+. (_["&O1), 0., +). , +). # , # , #.-0. ` , ^.- 0. ('&O) , ; &. &(0%," ,#*," O"0, v) 1 - tălăsîn.

,%" ,#*,- +&#*,% *-,) &,- #,$","0 `",c` (+). .,

&, &*&, &$*&) ,-- &O*0( +#,$",^ O"0,* O,,) 1 – “'#-,” (+). , ., &). N v' 1*"&c-' $a" *") 1"&"1"^- 1&"O*",- O"0,', +^a' * 0-+ 0"", O"0,',

"&")(a' 0", '&,-^a' ") ^O", 0P$"' (a"*.

Yv0( * ,#*,-' 0P)$"' 1"&,[" 1&"*&(" #,$"," “'#-,”,

“",c '#-, (#0(&*,,) $"*", [*,))”, ," "0,, *-#,,-

(5)

,&",%0 0"0 +,-, 1 *$,*-,' #1O,*-,' ,#*, “*O-,”, “"s”, “O0*”.

_&() +cs + ^[,*-,' *"&*, * O"0,$"' #a,*

O0s,") $) 0"" )&#O +cs" *"* ,)$,%0 1&"O*",-0 *$,%' #1O,%' *-,. z 1*"&c- #0"-'- 1&*"c,e' O0, [*(a' 1O 1&)0, 1O $)0, * *"&-' 0",,%' ", 1&,-a' $"*"( $c": "&+. " j-$!D (‘#0"-,

"&")(a- O0‘), " j D (‘O0s,-- #0"-‘), 0. (N"") jj, +). $!,

$!$, !##*, % -, (Y*O*) "&, , % . .1.

,0",*,-, *-#,,%" "0, '&,%, #a% O0, [" P(,e-0 '#-,. p&0" ), * $"*" ,#*,- v) ,"+%$,) (a"*, "&")(a") O0 ( [" ^+" O&()" &",", &. P(,e “0”), ( +)& 0"O,e"*

*#0[, (1&"+"," ""0% +a") #,$",- - ?., !. w +,e"*

1O+,%" #0"-'&,"c,e% O0 #*",% 1O ,#*,"0 vitore, *,(&",,-- P&0 &) – ‘&%, O&"*,‘ [11, s. 162, 201]): v 0",c" %" #0"

1"&%0 &(,0 , [", [*( * 0",,%' ",' O0 &"O 1O^ *"

(+"[a"; " [" - # O0$Oe"* ($, (*O vitore, 1&*"*(" ""

)(+0 1$","0. N"0 &O,%0 1"$c,%0 +%-0 * +,0 O0", 1 1*"&c-0, 1&"Os"*(" +% * #0"-'&,"c,e%. o * "0c" *%0&^

^O &O 1&"&a" *" (a"**,", )*&-, $ vitore ,*")O 1,(

v O0 [11, s. 162]. w *-, # 1&"O"0 &0&*"0) &" 0"$",%

0,)$",,%" #1&"% *%),-c, (+*c [*(a' #1#s' * O0 ([",

#0" (1 *e0 1*"&c-0, O(s '#-, 1"&""-"- * O0*) ([), 1&"O1,- *-c O- ,' 0 * +^O"$", &0c *0"" 0",c0

&"+",0 .O. "0 ," 0","" * 01"" O"0,)$"' 1&"O*", +,' *-, 1O+,%" 1*"&c- 0"^ )&#O +cs"" &1&&,",";

1$," “#0" 1O 1&)0” 0"" #O"c +% (. #+&["," #0" &-O0 O00 - &Oe,,% 0* +,*-,' (&s", +&-O*) '"+,

*%1""0) , 1&#O,, *-#,,%" $"**,"0 1&*"- O0, ,

&Oe,, O0s, ( ^[,%' *-, 1&#O, h[O"*.

]^+1%,%0 -*","0 * *-# ,#*,-0 0P)$"' 1"&,["

+,' v,Pc&,%' &Oe #%*"- ' ," 1"&"&1&"O""," 1 ,s",^ 1&,- O- 1,- *-, +, 0O" 0&

11#e “*,(&",, - *,"s,”. ]"$"" +&#*,-, *-#,,%" )&"$.

στοιξεEα, &1&&,-^- ," c , +#,$"," *,"s,' 1 ,s",^

O0( 1&&O,%' O"0,*, , O('*-'&,"" O0 O0s,") $). , *

*&-' +)&) -#% 0"$"- ,"c #,$", ""0% ?., 1&"O"-"0 c," 1&-*"," 1&&O,%' -*", - ': ,1&0"&, . y"&* (#%*" #,$",- 1) 0)($") #0"--O&,, &O*",,) “'"”; 2) *"&,

*'&-, “0*%”: “0*” “'-” - "&%-”*'&(s”; 3) &"$,) (a"*

* +" [",a,%-&%+%, &" 1 $"*" * *O", #1(%*- ") * *'

&1(a",,%' *', &0" ), – (4) 0P$") (a"*, 1-*-^a")- * +" #0" * O0", )O" '&,- O, . ". ,,0 ,#*, % -, ,

# [16, . 5, . 259]. W&. [" )&"$. στοιχειTνουν “O0s,"" 1&*O","” [9, p. 258]. Y (, " &#0%" #,$"," *, +#,$^a' *,"s," O"0,$""

%, 0"s"," "0, *,"s,") 1&&O,) 1&&,* *,(&",,"),

(6)

1&,O"[a") O0(, &[" s&" *1&-" +#) O0(, “*")”

1&&,*, &" 0[" '&,-c- ,"c0 (1",-0 #a% (#a O0, ", " *0"" 1&,O"[a0 "0( 1',%0 ()Oc-0). Y& v0 O-

&((&% +,' 0P)$"' 1&"O*", '&"&, , $ *,"s,"

O"0,$"", 1&&O,%" % 1+,% 1&-*-c- * ^+ $" v) 1&&,*, 1c( 1,c^ “*0”, *",,%0 (O[" * ($"

1&"O1)"0 P(,e #a%) $c- ," 0)(.

p 0+*",,%0 1 P(,e 1&"O*",- 10a / ,,"",- *&"O ,- O, # ,+"" '&"&,%' 1"&,[" +,*-, 0P) - 1-*-^a""- *"&0 *'&"0 (a"* * +", 1&*, 0O [",a,% 1&*""c, *,"s,: +). %!, !, %, 0. !,

%, "&+. !. Y& *" 1"eP$, v) +,) 1"&,[ ($",%0 0"$", ,"0 O",$,%' $"& +a' 1&#,* *$,*-,0

“&(0” 0 1O+,%0 0P)$"0 (a"*0 [17, 18]. _-

*$,*-,', * $,, 1"' *"&*, * &( +"" 1$, *-#c 1&"O"",,%0 "#,0 ",O&,%0 1"&O0 (* *&"0- e*"",- [, ,

&e ,"O""). $" ( +,' *-, "#,,%' (&e') O"0,*

1O+,) 1 *"*(^a0 ,#*,"0 (*.-"&+. &, +). , ) 0[" +%c O,0 # ,*,%' &)(0",* * 1c#( ' +a"*-,'

&,". N1&$"0, * ,&O" &) &#O"-^- 1&"O*",- “&('”

“0O*'”: 1"&*%" 1-*-^- c “, h( ,"O""” (&e) * 1"&O e*"",- &",- $&, &. [5, . 304] N e"-' #a% ,' +^O"-

&-O #1&"*, * 0 $" – +%*%': +"c ",%, 1&-c, c, sc, *-#c, &c [19, . 303-304]. W1"eP +,' 1&"O*", “0O*'”, “*'”

(100 [,&*%' +",," Pc&,%' "* ' (10,,"0, v, )*,%0 +&#0, v1$"" 1", *&"$" )"&"* “*0” “0*0”)

*-#,, 0 +&#0, 1&&,*",,-*&"0",,%0 &00 ' +,- 1-*",- - ^$"c, 1&&O, &"O, * & , )1O*(^

,"#*0 *&"0", )O '-+ O"* $"*".

p01" *"&*,, *-#,,%' 1"&,[0 1 “*%”, 0[, $c +a0 O- *"' v,(c(&,%' +,' &Oe. h(0%," “&(” - iele (“,”; *#0[,% O&()", 0%" &#$,%" +($"" ,#*,-: “"”,

“1&"&,%"”, “0*%"”, “O+&%"”, “,"[,%"”, “(,%"”, ”$(O",%"”,

“(O*"c,%"”, “#%"”, “O"&[0%"”, “,"0*%"”, “(0+&O,%"” .O.

[6, . 134]) +^ , ,"+", * *"&", * )&', )('' "', , ,"+"0%' &*',

*+# $,*. , “+&O-”, "^ 1 *#O('(, 1&1"*- 1&1-%*-, $a"

[" ,e(^ , O"&"*c-', , ,)O ' 0[, (*O"c *+# O0 (1O &"', ,

#+&") [6, . 142]. X+," “#,%” (zanit), &%' [" $ ,#%*^

1"c, jashtismeja `,'O-a-- ,&([`, nus`e mallet `0Oe, ,"*"

)&`, 1&"O*-^- &*%" ^,%" [",a,%; , ") *#O(s,%, 10)^

^O-0 [" ,#%*^ "', ) $^ 1&*,*s0- [20, . 263].

*)&"$"" Νερ2.δες, 1 0,",^, ,1&0"&, ["" ^[,) Y"1,,", - ["," (a"* ,"+%,*",, &%, O"% * #%" +"%" O"[O%, *

&%' , ") 1"&"O*)^- 1 *#O('(. ' & ,)O ," (*-O", , 0)( +%c 1,% O- 1('*, )&^a' , P"", ^,s", )(-^a' *+#

$,* O, &(a' O"&"*c"* [21, p. 168-169]. Y 1*"&c-0 +,'

(7)

,&O* , ( O&()", #*",%" , !,', 0P)$"" 1"&,[)

*(1^ * +& 1&%0 0"&,%0, $") &[O^- ,"+%,*",, &%

( %) O"; $"- [", $ ^O, +%*s" * ," “*0”, 1&+&"^ *"&'‚""*",,%" **: , ,"1O*,% )#(, 1+,%

*%"$*c #+"*s' $& 0) .1., , ,1&0"&, "&+. !&u. N "' y&"e ,)O e"%' "0"*' 'O- ")",O% 0, $ , “&[O",% ,"&"O”, 10(, -+%, +O^ (O*"c,%0, *"&'$"*"$"0 **0, * 0

$" - ,"+%,*",, & [21, p. 169].

r&"&, $"c, $"& O- 01" +,' *"&*,,

*-#,,%' “*0”, -*-^- 1*"&c- + +&#*, ,") 1,) 0" *

*O" &() 0, )O" v P,$"" (a"* ,e"* *"&s &1"#(.

w ^[,%' *-, v 0" (, &" ," 0"" (1c $"*", ,$" #+"", (0&", +(O" 1-,, *c 1 “*0”) 0"" *" ,#*,": "&+. ! ,

^.-"&+. ! , *.-"&+. !" , 0. ! , +). !"! ?, %! ?, %! (!*&), %! #&, %! S, %! &". W&. ,)$,%" &(0%," *%&[",-: hora, rotocol, rotogolul ielelor, +#,$^a" 0", )O" ,e"* *"*",, “""” (“"”): 0 *%%'"

[""", $"&,"" &*, &()- 1-, #%*"- *%[[",,, ),- [10, p. 212-213]. Y*"&c- #+"*, $"*", (1*s") , 0", )O" (&

1& 1O+,%" ["," O(' 1&&O%, #*",% +,e0: +%$, &1"#

(&*"- v0 ,"*O0%0 (a"*0 * ("O,",,%' ",%' 0"', , ,)O *&,%" O(' 1($^ (O*c*" * 0, $+% &1[c- 1&"O O&), , ($, 1"&"*"&," ' 1(O( #O"," $(O"," (a"*, 1($" (O& #+"*" [11, s. 161].

W1*"c,% ,# "&+ “*%” +)& “0O*%”, 1&O",,% W.b. ].. N,)&O* , ,*" 1&"O[",, "

1&#,*, 1# #,$"c," 'O* v' 1"&,[" , P," +&#*

#1O,*-, “+),” *$,*-, “&(”. +a0 O- “*%”

“0O*%” 1&#,0 (1 &#,%0 1&0"&0) +% 1&#,,%: 1&"+O^a 1&*""c,% *,"s, +, 1+,c "c 1 *#O('(, ")- O"[O, (&s",,- 1"&c-0, &%c-, *&"0-1&"1&*[O"," )&(110 ('&*O%, &1"#%), ,"#*"," 1&'[O"," (.". (*" (#, , ' 1&'[O"," * "'),

^+*c 0(#%", 1",^, ,e0, 1&"O&1[",,c ^O-0, )&^a0 , 0(#%c,%' ,&(0",', '&"&,%" "O% 1&"+%*,- * *O" &()* , &*",

** "$c ^O" (sc #&",-, (0, &"$), 11"$"c,%" P(,e (1+,c e"-c, *&$"*c), ["c* ^Oc0, ^+*c ^,s0, )"&-0, 1('0, 1'a"," 1O0", O"" (&"O, , &. ,)$,%" ,*)&"$""

^["%: “,"&"O%” 1'a^ &*%' O"" [21, p. 170]), *c ,O '-0 (*"&0, +(&", $,0), 1+,c #&%*c ^O" $, *O% [2], &0"

), * $" “+),” “&(”, “*” “0O*” “1&"O^ * 1",-' +"" Pc&#*,,%" +&#% *s"+,e, 0P$"' )"&,c” [2, .38]. b"[O(

"0, " &0&*c "&+(^ “*(” +)&(^ “0O*(” ," +&#%

&O*",,%' *-,' O[" ^[,*-,' &Oe, +&#%

1)$" +#' +,' v,Pc&,%' ( (c(&,--#%*%')

&Oe, $ * 1&,e1" ," -*-"- ,"*#0[,%0 * $"*" 1&0"[($,) 0"O ,#, ,) +&#* “*%” “0O*%” 1&$" "0 [" ,+&0 +a'

(8)

,"#,$"c, *&c&(^a'- 1&#,* +,&([*^- * *"&*,-' Pc&,%' "' O&()' +,' &Oe.

!#c “*0”, 1 +,*-,0 1*"&c-0, +,&([*^ [","

O"0,% (Oc+%. N &#,%' +)&' )&"$"' &"),' 0"$"- 0"s","

1&"O*", O"0,' (Oc+% “0O*'”, “,"&"O'”, $"0( 1+*(" ' 1," &*%' 0O%' [",a,, 1-*-^a'- “#*,"”. N"&*,- * O"0,*, 1&"O"-^a' (Oc+( ,*&[O",,), O ' 1& O$, ($*

'&,-^- * 0P) +,' *-,, * $" ,%' *-,' (c(&,%' &Oe. w +)&, "&+* 0"O,e"*, ( &(0%,, )&"*

+,e"*, (a"*(^ &#$,%" 1*"&c- &"' (&"[" O*(' O,) [",a,' ( 1&*, 0O%' &*e'), &%" 1"a^ &"+", 1" ") &[O",- (,1&0"&, , &" O",c) 1&-, *%#%*- * ([O",- +(O(a"0 0O",e;

# 0 )*, # ,' "- &"s^a"" * (1O&+,"" 0. [22, . 42-63]).

W"&+" #1O,+)&" ,#*,- $(O",%' 1&"O#"c,e (Oc+%

0O",e * ,*,0 *-#,% ))0 %: "&+. D& &, *.-"&+. ("$&)

%u$&, +). (p^",O) %& . N &",-' Y& 0"$", *-#c

""0 %: %-D&, %-D& [23, . 368]. N ^[,%' &"),' +,*-,)

&" &1&&,",% +&#*,- &$-: 0. &$ , ^.-+). (Y*O*, hO1%) #$ , &$ , #.-&O1. &$, &$ [22, . 63]. +""

&1&&,",,%0 +)&0 ( &(0%,0) "&0,0 -*-^- +&#*,- 1 (&(0. ursiotare [10, p. 427]), )&"$. \ρEζω “1&"O"-c, )&,$*c” [13, . 227]. ,)O 1&"O*",- [",' O"0,' (Oc+%

*^- 1*"&c-0 O"0,' +"#,, 1&$,-^a' *&"O &[",e"

,*&[O",,0(: "&+. &, .-*.-+). [22, . 46]. w +,e"* ["," O(', 1&"O"-^a" (Oc+( 0O",e, ,#%*^- miri, fati, .-+. ore [12, 304] (.-+. ore ,"&"O *-#%*^ +#,$","0 "^a' *&() [",' O('*, ,"0"O",, 1,-^a' ^+" ["," $"*", 1&#*($*s"" 0"$ 1&-" [11, s. 162]). &"c^ ,$c 1" &[O",- &"+", * [O, ' 1-*",- *-^

& +($, & $s *O 0"O0, & 0,O,; &O%*^ O0s,"

O&)e",,, (O-^ O*& + &%*^ O*"& ,"[c [11, s.162]. _- ,*)&"$"' &(*, *-#,,%' [",0 O"0,0 (Oc+% (#O"c '&,-"- ' &" ,#*," - Mojραι), '&"&,% " [" O"*- #O+&*,-: , &"c^

,$c &%*^ O*"&, [^ , e"1c + *-^ *" * 0,", )O" O- ,"+%,*",,%' 1""c,e ,&% ,# &"0- (c-0 *&(): , ,"0 – 1&[,%", 0,Oc, '"+ 0"O0 , *O%. b"& 0O",e"* (*"&",%,

$ *O- &"' &(' (^[,% Y"1,,"), s"10 +([O^a' *" &"s",",

&" , #"0 #1%*^ ,"&"0%0 $"&,0 , +( &"+", [21, p. 183].

YO+,%" 1*"&c- &(c,%" O"*-, P&0-^a" 1&'O * O0 [",' O('* (Oc+%, &1&&,",% * &#$,%' &"),' ^[,*-,) &".

W&"O [",' 1"&,[" +,*-, 0P) *%O"-"- "&+.

!&- , 0. !&-&, +). !&* , @ .1., *0"a^a- $"&% +%$, [",a,% *"&'‚""*",,) (a"*, [",a,-O"0,, 1&$,-^a- *&"O

&([^a0. p +a0 *-, “*"Oc0” P(,e-0 ,- +&," 0 ( $([' &*, (&[- ( "O", ,%," , &([^a' +"#,, 1&$.

W1"eP$" +, $"& 0[, $c 1&-*"," *01&$"' **

“*"se%”: 1 ^[,*-,0 1*"&c-0, , 1 ,$0 O(s ^O", 1c" ' &*c,

(9)

1"O" 0O",e"*, *%,0" 1O # (&+% 0"&, 1"- 0"&*"$, .O. (0.

[24]). W*"*(^a" *01&$"" $"&% +,&([*^- ( [",' O"0,)$"' 1"&,[", #*",%' * &(0%,', )&"$"' +,' 1*"&c-', 1&$"0, O- +#,$",- *"Oc0% ($,"": *"Oc0%-*01&) * ,"*-,' +,' -#%', 1&*, 1c#(^- ""0%, *-#,,%" &,"0 strig-: &(0. strigă, +.

shtrigi, striga, )&"$. στρ3γγλα (0. + v0 [" * &+" y.Y. p"1* [25], )O" O^-

*"*(^a" #,$",- O- &1) &"),, ,1&0"&, *e., ^.-1. striga

`*01&` [25, . 116]). Y *" *O0, *01&$"" ** “&)” 0"^

+"" s&" &1&&,"," # 1&"O"0 !,, , $ (#%*" #,$","

1"&*$, #0**,-: . striga `,$,- 1e, P,` `O(,c-, *"Oc0;

*01&` [25, . 115]. "0 ," 0","", 0",, ( &#$,%' +,' [",' O"0,)$"' 1"&,[" +",, &#*% (#,,%" P(,e. , ( +,e"*

#*",% O* *O *"Oc0: * "*"&, $ "&&& – v striga, &- (+*" ^O",

*%%*- ' &*c 1"O- 1"$",c [12, . 312] (&0" ), “&)” – v &(', 1"&"s"Os- (^ )O*a,( [#, 1&+&"^a- ** (+*c ^O" *0 O%',"0, &1&&,-c $(0( O&()" v1O"0, #,0c- O**0 [11, s.163]);

#*", +,e0 [" Lubia mimi lubia (“0c ]^+-”), &-, 1 1*"&c-0, 1&"O1$" 0- ,*&[O",,%' [12, . 312; 11, s. 162]. p&0" ), [",0 O"0,0-

^O"O0 ,-- #*",%" ( +,e"* kulshedra sukinnesa (O*, “+$ )#”);

O"0, O*(0- )#0 , +( O*(0- , #%" [11, s. 162]), ( )&"* - λ2µια, '-a--

# 0O",e0 [9, p. 266; 21, p. 185]. +" [",' O"0,)$"' 1"&,[", ,O"",,%' 1&#,0 ^O"O* *01&*, ," 0) ," &#c- , 1"eP"

^[,*-,) +&# *"Oc0%.

W+*",, “*01&” (O"0,-1,, &*1e), #*",% &#,%0

"*&1"0 ,&O0, * +,' v,(c(&,%' &Oe-' +O" 1&"O"",,%0 +",,-0. w *"' *-, *01& - v “1,, *^a 1 ,$0 # 0)%;

, *&"O ^O-0 (, 1c" ' &*c, ,, (a"&+ '#-*(” [26, . 283]. N

*"&*,-' +,' *-, *01& ,"&"O [O"*-"- 'O-$0 0"&*"e0 * +" $"*", 1&%) s"&c^, *, 1; * v0 ($" ,#*,- O"0,

&[^ ,0,e^ *-,0 “*0” ($"*"0-*0): "&+., $"&,).

(p($) !%, +). !#%, !#, !#, 1O ,)$,%0 ,#*,-0 v

1"&,[ #*"", +,e0 )&"0 (+. vurkollák, vurvollák, )&"$. βουρκ4λακας), $

&("- #0**," # *-,' -#%* [12, . 311; 13, . 277], &. [" .- +. lugát, luvgát (*#0[, - * ,*" &0," loup “*” garou “O(,” [11, s. 201]) – 0"&*"e%-0((c0," )&0,%0 ,)-0, #0,,%" * "*s" &-1, 1)a^a" *", $ ,'O-, O(sa" ^O" [11, s. 163]. N "*"&, X+,

*01&0 1&1%*"- *%#%*," (,,) #0",-: 1 1*"&c-0, , ,1O^ , 0"-e 1"O^ ") [12, . 311]. _&(), 1$,% O- ^[,*-,' 1&"O*", 1(c &#*- +&# - “",","” *01&, &% $"&"# 40 O," 1" 0"&

1&+&"" 1c &*c, 1" $") [*" +%$, [#,c^ &"O ^O": #.-+).

, .-+). #& O&. _", &[O",,%" *01& ("&+. ! !D,

! $&, +). ! %'), *" +,*-," O"0,)$""

1"&,[, 1&#s"Os" O"0, +%$,) $"*", 1&+&"^ 1+,c +&c- O"0,0, * O,,0 ($" - *01&0.

Y*"&c- O"0,', 1&'O-a' O(s ,"&"a",%' 0O",e"*, s&

&1&&,",% * "*&1"' (c(&,%' &Oe-', *"&*," * ' 1&"+%*,"

(10)

*&() ^O" (+",, * 1"&*%" 40 O," 1" 0"&) #*",% *$,%0

*-,0, +",, &1&&,",% , ( (&,e"*. N ^[,*-,0 &""

O(s-O"0,% (0"&s' O &"a",- O"" 1O 0%0 &#,%0 ,#*,-0 ($a"

v +&#*,- *. &,- !-, ,1&0"&, *.-"&+. !j&, 0. !, +). !, ))* #,$","0 “1c, &$c, *"c”, ,1&0"&, )"&e")*.

! , j%, *.-"&+. ! , [" 0,)" O&()") #*",% , *" "&&&,

*^$- r&*^ W*",^. Y &#,%0 1*"&c-0, , "^ *&() ^O",

#O*- 1&,#"c,%" #*(, $ 0"^ + ,"+%$,%' 1e, , 1&*, 1&$,-^ *&"O +"&"0",,%0 &[",e0, [" "0, %s ' ) ,0"'"- ,O &#O^a0- #*(0. O"c,%" *"O",- O(s'-O"0,' ,"&"a",%' O"" 0"$",% ( &(0%,, ,1&0"&, 1*"&c- + ' ,1O",-' , 0"-e,

&% , 1"O^, $"0 *%#%*^ #0"," [12, . 311], 1"a",

“1&$0” *' 0"&" * ,#," # , $ #$ ' * O, 1&#O,* [6, . 140] O&()", )O", 1&"[O" *"), a(a"- ' ( “*01&*” “1&*O",”.

1,%0 O- ,*&[O",,) ") 0"& ( +,' *-, $^- ["

0P$"" (a"*, 1&#s"Os" (0"&s' &[",e +"&"0",,%' [",a,.

Y&"O*",- [",' O"0,', ,#%*"0%' &?, , (# ,*)&"$.

λεχο1σα “&[",e” [27, . 379]), &, & &, &1&&,",% * +)&- 0"O,0 &"" (( "&+* O- +#,$",- 1,%' O- &[",e% ,*&[O",,) O"0,* +"#, (1&"+-^- ,0",*,- *-,) 1&'[O",- - &,

&, & [28, . 35-36]). N "*"&, y&"e $"-, $ O & O," &[",e"

()&[" _Αρµενος, 1v0( &O*",, +[s" O&(#c- &^- ," *-c

"" O,(, O- +cs" ,O"[, &#( 1" &[O",- &"+", [",a," , O*"&c 1c, *"s^ 0 1&-[, $-, $ 0 +&#0 “*-#” 1,"

0P)$"" (a"* [9, p. 124]. h#$,%" 0"O% #a% &[",e% O"0,*

* 1"&*%" ,"O" 1" &O* s& #*",% * +,*-,' &"),'.

Y&"O*",,% +a +#& ,*,%' +",," O"0,) +,' *-, O", e"c^ +#,$c "" ,(&% * +a"+,0 ,"", 0"* ,"&%", 1 ,s"0( 0,",^, (#*%" $ 1)$"'

")&c,%' -#%*%' ( , P&0c,0, , "0,$"0 (&*,")

*"* ^[,*-, +, 0P)$"' "0.

]"&(&

1. W'"0 1,- 0P)$"' 1"&,[" // b"&% VI b"[O(,&O,0( ,)&"(

1 #($",^ &, Z)-N$, o*&1%. WP-, 30.VIII.89 - 6.IX.89. W. 78-85.

2. N,)&O* ].., - W.b. p 1&+"0" O",Pe &*,",- 1"&,["

*-, 0P) // W*-, +, Pc&. N"&*,-, ",

&(. b., 1994. W. 16-44.

3. ‹*c-, .N. ],)*$"" ,*% +, 0O" 0&. b., 1990.

4. "$"*’ W. b +’ &1' 1&"O‰. !")&O, 1981.

5. Y*O* &. o,)&P "#* 1&($*,-. WP-, 1986.

6. p+* y.. b"&% 1 &(0%, O"0,) // b"&% VI b"[O(,&O,0(

,)&"( 1 #($",^ &, Z)-N$, o*&1%. WP-, 30.VIII.89 - 6.IX.89. W.

133-150.

7. ]"*"*- o.o., w$"* N.N. Y" *O-, , +a"*-,0 P," // W*-, +, Pc&. z,,)*$"" #($"," Y"c-. b., 1995. W. 153-172.

(11)

8. Y,* X.X. b"&% O- v,,)*$") #($",- +,*-,)

&". b., 1996.

9. Abbot G.F. Macedonian Folklore. Chicago, 1969.

10. Muşlea I., Bîrlea O. Tipologia folclorului din raspunsurile la chestionarele lui B.P. Hasdeu. Bucureşti, 1970.

11. Hahn J. Albanische Studien. Jena, 1854. T. 1.

12. V+"j o. x* +$j X&+, // p‰) !,(. . 1. !")&O, 1936. W. 303-319.

13. €,"*j o. 1s 1)"O , +, P& // p‰) !,(. . 1. !")&O, 1936.

W. 276-279.

14. Vj,*’ N. W& &1 &")j 0)j. . 5. !")&O, 1994.

15. "+#* p., N"*-"+#* b. &Oe,", + ((& , +," +‚)& //

W+&, # ,&O, (0*&",-, ,( ,[,,. 1963. p,. 51.

16. y"&* . h"$, , +‚)&- "#. . 1-5. WP-, 1975-1978.

17. N,)&O* ].. “h(” , !,' ( *$,%' *-,: "c v"0",% 'O*?

// !," $",- - 2. W01#(0 1 &((&" ". b., 1992. W. 59-64.

18. !",*-W‚+* b.  &(" * +‚)&- P& // !‚)& P&. p,. 1.

1991. W. 3-14.

19. !‚)& 0)-. o,e1"O$", &"$,. WP-, 1994.

20. *,* Z.N. X+,e% // p",O&,%" +%$ +&-O% * &,' #&(+"[, o*&1%

XIX - ,$ XX *". ]","-",," 1&#O,. b., 1978. W. 258-267.

21. Fermor P. Mani. New York, 1958.

22. W"O* .X. !,*-," 1&"O*",- O"0,' (Oc+%: &,P&0e *

*&"0", * 1&&,*" // N&"0- * 1&&,*" !,. W*O""c* -#%. b., 1994. W. 42-63.

23. *’ _. {&#")j &' ,O" ( Y&0 )*&(. !")&O, 1989.

24. N,)&O* ].., - W.b. N"se // W*-," O&"*,. z,,)*$"

*&c. . 1. b., 1995. W. 367-368.

25. p"1* y.Y. W"0, &1-+,) Strig- * *"" '&"& ,"&%' 0P)$"' 1"&,[" (“01,", O * [ " , "”) // p,e"1 O*[",- * -#%" (c(&". b., 1996. W. 114-126.

26. ]"*"*- o.o. N01& // W*-," O&"*,. z,,)*$" *&c. . 1.

b., 1995. W. 283-286.

27. !‚)& "0)$", &"$,. . 3. WP-, 1986.

28. hO",*’ g. bs +’ *"#, # &‡"‰" O"" // o,-((&s #+&,.

p‰. 1. W*&), 1995. W. 35-40.

Y&,-%" &a",- +. - +,

+). - +)&

*.- *$,- )&"$. - )&"$"

#.- #1O,-

0. - 0"O, 1*O. - 1*O*

&O1. - &O1

&(0. - &(0%, .- "*"&-

.-*.- "*"&-*$,-

"&+. - "&+

^.- ^[,-

^.-*.- ^)-*$,-

(12)

Der Artikel ist der Typologie der balkanischen volkstümlichen Weltdarstellungen gewidmet. Die Hauptgruppen der Figuren der niedrigeren Schicht der Dämonologie werden im Kontext anderer balkanischer Traditionen betrachtet. Es werden einige Knotenpunkte der wichtigsten typologischen Parallelen der südslavischen und balkanischen mythologischen Systeme identifiziert.

Südslawische Volksdämonologie im balkanischen Aspekt

Anna Plotnikova

Reference

POVEZANI DOKUMENTI

Dabei stehen die Interessen der internationalen Hilfsorganisationen klar im Vordergrund und werden entweder als der Kampf um die meisten Spendengelder dargestellt, da

Aus ali dem konnte geschlossen werden, daB Joseph Palnstorf der Autor und zugleich der erste Inhaber der betroffenen mineralogisch petrographischen Sammlung gevvesen ist, aber es

Der Strontiumgehalt der Gesteine wird durch Gehalte an Fossilresten, Aragonit, Anhydrit und im Bereiche der Vererzung auch durch Baryt positiv, durch FluBspat, Dolomit,

entscheidend, im selben Atem mit dem Opus Bachs, das Entstehen ganz neuer Zugänge in der Ästhetik und Technik des Orgel- baus, der Aufführungspraxis, Interpretation und

Dank der engen Bindungen zwischen Warschau und Dresden, ebenfalls im Bereich der Kammermusik (sowohl der vokal-instrumentalen als auch der in- strumentalen) war das Angebot

Die Selbstkritik der Vernunft der ersten Kritik ist nun im Grunde genommen eine breit angesetzte Operation, in der es darum geht, nachzuweisen, dass die von ihrer Begierde

gre za okolje intenzivne estetičnosti (v čutnem videzu čiste površine je ponovljeno ali celo triplicirano tako rekoč vse), v katerem lahko estetiška teorija

Im Artikel werden einige Überlegungen zur Geschichte der slawischen Mythologie als philologischer Disziplin (vom Hyperkritizismus Brückners bis heute), zu den Lakunen, die es in